گزارشی از مصاحبه ی ماهنامه فرهنگ امروز، با بهاء الدین خرمشاهی به مناسبت چاپ دوازدهمین و آخرین جلد از کتاب الحیات، منتشر شده در ۱۰, اسفند ماه ۹۴
استاد خرمشاهی نویسنده، مترجم و اسلام پژوه برجسته، در باره <<الحیات>> و چگونگی آشنایی با این کتاب چنین می گوید؛
حدود هفت سال پیش بود که استاد حکیمی یک دوره کتاب <الحیات> را برای بنده فرستادند. کتابی که خواندنش کار یک عمر، عمل کردنش، کار یک عمر و تألیف و تدوینش هم کار یک عمر است.
<الحیات>کتابی است برای زندگی مطابق با فرهنگ اسلامی و مکتب معصومین، یعنی اگر کسی بخواهد بداند مسلمان بودن و شیعه بودن در عمل به چه معناست، باید با این کتاب مأنوس شود.
خرمشاهی در بیان دیدگاه خود افزود؛
بنده بعنوان یک اسلام پژوه <الحیات> را یک دانشنامه می دانم، کتابی که انسان را به اندازه یک کتابخانه بهره مند می سازد.
چنانکه در صفحه اول کتاب نیز نوشته شده: << الحیات دایره المعارفی اسلامی، علمی، پژوهشی است که روش زندگی فردی و اجتماعی آزاد و پیش رو را ترسیم می کند و انسان های سراسر جهان را به پی ریزی یک نظام شایسته فرا می خواند، بلکه نظام شایسته ی فکری، فرهنگی، عقیدتی اسلام را نشان می دهد.>>
این قران پژوه برجسته تأکید نمود؛ که شما شاید خودتان ندانید، اما گمشده شما در الحیات است. همان اسلام ناب حقیقی و افسانه زدوده.
این کتاب از تاریخ و … سخن نمی گوید, از مفاهیم کاربردی می گوید که علم زندگی دینی ست و ترسیم کننده ی حیات طیبه.
این کتاب عظیم، شامل برنامه گام به گام زندگی است که حیات فردی، اجتماعی و جهان اسلام در آن مطرح شده است.
خرمشاهی در باره سابقه وجود کتاب الحیات گفت: سابقه این کتاب به منظومه های بزرگ حدیث باز می گردد و همانگونه که قران متصل الکتابت است گویی احادیث ما نیز متصل المعناست. چون از پیامبر اکرم(ص) و معصومین (ع) آغاز شده و در دوران غیبت توسط علمای بزرگ شیعه جمع آوری و حفظ شده است.
این محقق دینی معتقد است؛ استاد حکیمی در نوشتن <الحیات> به چند کتاب نظر داشته اند؛
۱_ احیاء العلوم غزالی
که حدودا در دویست باب در همه ی آداب مسلمانی نوشته شده است.
۲_ بحار الانوار
با این تفاوت که احادیث نقل شده در بحار به شرط نقادی نبوده و هر کس می خواهد از آن استفاده کند باید حدیث را در منبع جستجو کند.
۳_ محجه البیضاء
این کتاب بازنویسی شده ی احیاء العلوم غزالی است. از آنجا که <احیاء> با وجود محبوبیتش در میان شیعیان از نظر معارفی دچار کمبودهایی بود توسط ملا محسن فیض بازنـویسی شد و معارف شیعه به آن افزوده گشت.
این سه کتاب پیش نمونه هایی بودند که معارف دینی, آیینی ما در آنها مدون شده است.

بهاء الدین خرمشاهی درباره ی نسبت تفکر تفکیکی با <<الحیات>> و ارتباطش با دیدگاه مؤلف در جمع و تدوین این کتاب بیان داشت؛
مکتب تفکیک بزرگانی داشته چون؛ مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی، که استاد مستقیم اقای حکیمی بودند یا اقای حاج شیخ مهدی اصفهانی.
این عزیزان جامع بین علوم منقول و معقول بوده اند.
علما و مؤسسان مکتب تفکیک، و از جمله استاد محمد رضا حکیمی( استاد فلسفه، حکمت، عرفان، اخلاق، منطق و کلام) معتقد هستند ، دانستن علوم عقلی در کنار علوم نقلی بسیار مهم است، به شرط آنکه علوم منقول تابع علوم معقول نشود و معارف دینی ما مثل قران، کلام و حدیث تابع مکتب ابن عربی یا عرفان عملی و نظری نگرددـ
بلکه اساساً باید مکتب ها به تفکیک از هم شناخته شوندـ
این اسلام پژوه برجسته افزود؛ من به فلسفه تعلق خاطر دارم اما انسان با فلسفه رستگار نمی شود ـ ما اگر واقعا می خواهیم ناجی باشیم این تفکیک لازم است و من افتخار می کنم که تفکیکی شناخته شوم.